لیست کاملی از اصطلاحات عامیانه و کوچه بازاری قسمت 324

 

برهوت-غیر مسکونی-خشک و بی انتها
جناغ شکستن-شرط بندی کردن با جناغ مرغ

از اوناش نبودن ( فقط به‌صورت منفی)(از جمله‌ی کسانی نبودن که مخاطب گوینده‌ی جمله را از آنان پنداشته است)

خیالاتی-وسواسی-آن که پندار و توهمات بی جا دارد

چوب به مرده زدن-از پا افتاده ای را آزار دادن-موضوع کهنه ای را تازه کردن

زاهرو-دالان-سرسرا

زیگزاک-خط شکسته-کنگره دار

دعوا راه انداختن-سبب جنگ و جدال شدن

 

چول کردن-شرمنده کردن
ابریشم-زن نوازنده-مطرب

تور انداختن کسی-گیر آوردن کسی علیرغم میل او

تا کردن-دو یا جند لا کردن-رفتار کردن

چتری-به شکل نیم دایره-قوسی

خرابکاری-به هم زدن نظم-ایجاد اختلال-آلودن بستر و لباس-تروریسم

اهل بخیه-وارد در کار-اهل فن

دبیر-آموزگار دبیرستان-فرد صاحب مقام در یک حرب-وزارت خانه یا سفارت
دمپایی-کفش راحتی خانه

 
روگیر کردن-در رودربایستی ناگزیر به انجام کاری کردن-نگا. روبند کردن

 

اهل دود-سیگاری

چار سر-حرف مفت-متلک

خواری و زاری-پریشان حالی
زرد کردن-بسیار ترسیدن-از ترس وادادن-کاری را خراب کردن
بی حوصله-ناشکیبا-شتابزده

 
حلوا جوزی-آدم ساده دل و سر به راه-پر حوصله و مطیع
آن سرش ناپیدا بودن-برای نشان دادن حد کمال و مبالغه به‌کار می‌رود
خط در میان حرف زدن-آرام آرام و شمرده سخن گفتن

تک و تو-توان و قدرت-شتاب

دست-بار-دفعه-مرتبه-واحد وسایل گوناگون

چغندر پخته-لبو

آش پشت پا(آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند)

حقه به کار بردن-کسی را فریب دادن
به لعنت خدا نیارزیدن-دارای هیچ ارزشی نبودن-به هیچ نیارزیدن-مفت نیارزیدن

چنگول چنگولی-مجعد-حلقه حلقه-پر چین و شکن

از سر وا کردن-کاری را سرسری انجام دادن

خانه گرفتن-نگا. خانه بستن-اجاره کردن خانه

خرکچی-چارپادار
 

به خاک سیاه نشستن-بدبخت و ذلیل شدن
روز بد نبینی-امیدوارم به سرت نیاید

تشنه ی چیزی بودن-یه چیزی سخت اشتیاق داشتن

ددری-کسی که همیشه می خواهد بیرون برود-زن بدکاره

 

خدا روز بد نده-چشم بد دور-روز بد نبینید

تند نویسی-سریع نویسی

جریحه دار کردن-زخمی کردن-رنجاندن-دل شکستن
آهنگ ریپ‌دار(آهنگی که یک ضرب آن کم باشد)

اَل اَمان(زینهار، پناه بر خدا)
دکمه را انداختن-دکمه ی لباس را بستن
تازه-اکنون-پس از این همه حرف

چِل بسم الله-لوحه ی کوچکی که در آن آیات قرآن می نوشتند و برای دفع چشم زخم بر گردن کودک می آویختند

زیر غربالی-دانه هایی که به مرغ و پرنده می دهند
تو هچل افتادن-به دردسر افتادن-دچار مشکل شدن

خوش خوشان-اندک اندک-به تدریج-کم کم

این تن را کفن کردی(این تن بمیرد)

پُخت کردن-پختن

انگار نه انگار(موضوع را نادیده بگیر!، گویی وجود نداشت)

دم و دستگاه چیدن-اسباب و آلات چیدن

رضایت دادن-در گذشتن از شکایت و دنبال کردن قضیه-قبول کردن

ریش دادن و ریش گرفتن-ضمانت کردن-متعهد شدن

روی شاخ بودن-مسلم بودن-قطعی بودن
خواب به سر شدن-نگا. خواب به خواب شدن

جوش خوردن-لحیم شدن-به هم پیوستن-معاشرت کردن با دیگران

حرف دهن خود را نفهمیدن-مزخرف گفتن-حرف بی ربط زدن

چهار چشمی پاییدن-با دقت مواظب بودن

رودربایستی داشتن-ملاحظه کردن-پروا داشتن

 
خاله خرسه-دوست نادان

به غوره مویز شدن-آموزش ندیده و بی تجربه ادعا داشتن

جِرِ ِنگ جِرِ ِنگ-صدای برخورد چیزهای فلزی

خوش برش-جامه ای که اندازه و برازنده ی قامت دوخته شده است

چُسَکی-کم دوام و سرهم بندی شده

بله قربان-در حالت احترام در جواب مثبت می گویند-مجازا به معنی تملق است

بر و بیا-رفت و آمد- دم و دستگاه
بدلی-تقلبی-جنس بد

آب رفتن زیر پوست کسی-پس از لاغری کمی فربه شدن
تبدیل به احسن کردن-چیزی را با چیز بهتری عوض کردن

چنگ به دل نزدن-ارزش نداشتن-قابل اعتنا نبودن-جالب نبودن

انداختنی-جنس نامرغوب

روغن گرفتن از آب-از هر اتفاق خوب یا بدی به سود خود بهره گرفتن
ریش توپی-ریش تپه

 

بی بی-مادر بزرگ-زن سالخورده و محترم

دل پُر داشتن-کینه و دلخوری دیرینه داشتن

آفتاب چریدن(بی‌کار بودن، چیزی برای خوردن نداشتن)

آسیاب‌گردان-کسی که به‌خوبی از عهده‌ی کارها بر می‌آید

درز کردن-فاش شدن-آشکار شدن

پُرز دادن-روی آتش گرفتن مرغ پر کنده برای سوزاندن پرهای ریز آن

دو پا در یک کفش کردن-سماجت و اصرار کردن

دنبال کسی گذاشتن-در پی کسی دویدن-کسی را تعقیب کردن

 

درس خود را از بر بودن-موقعیت و وضعیت را خوب دزیافتن-به کار خود وارد بودن-بیدار و هوشیار بودن

با محبت-زود جوش و مهربان

رمباندن-خراب کردن

چوب رخت-چوبی افقی که جامه را بر آن می آویزند
بازیگوشی کردن-بازی دوست بودن-سبکی کردن-شوخ بودن
آبدست-ماهر-استاد
آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

در خود را گذاشتن-سکوت کردن-خفه شدن
چُلمن-پخمه-کسی که زود گول می خورد

از آب درآمدن-نتیجه دادن-تربیت شدن-روشن شدن حقیقت

زهرآب ریختن-ادرار کردن-شاشیدن
توی آش کسی آب سرد ریختن-عیش کسی را کور کردن-بساط کسی را به هم زدن
 

 
دهن کسی را آب انداختن-کسی را به طمع انداختن-میل شدید در کسی ایجاد کردن
خبرگزاری-موسسه ی خبرگیری و انتشار خبر
پر و پا داشتن-پایه و اساس داشتن

آش هفت جوش(قضیه‌ی پیچیده)

خر با تشدید-بسیار احمق-الاغ تمام عیار

چینه کشیدن-ساختن دیوار گلی

چینی بند-چینی بند زن

تو نخ کسی یا چیزی بودن یا رفتن-کسی یا چیزی را پاییدن و زیر نظر داشتن

دوش فنگ-نهادن قنداق تفنگ در کف دست و لوله ی آن بر دوش

خاله زنک-زن امل و دنیا ندیده-بی سواد و عامی-کسی که همواره درباره ی دیگران حرف می زند

حرص خوردن-عصبانی شدن
به دست و پای کسی افتادن-با التماس تقاضای ترحم کردن-نهایت خاکساری کردن

خوش بیار-آن که کار و روزگار بر وفق مرادش می گذرد-خوش شانس

چوروک افتادن-چین پیداکردن چیزی

 

تابوت خشکه-بسیار لاغر و ناتوان

چهار عمل اصلی-جمع و تفریق و ضرب و تقسیم

از خرس مویی کندن-از مردم خسیس چیزی درآوردن-هرچند ناچیز باشد

تمدن داشتن-دارای تربیت بودن

پیش خور-از پیش گرفتن حقوق مقرری
درویش کردن چشم ها-نادیده انگاشتن-نگاه نکردن

جیز-اسم صوت در زبان کودکان به معنی سوختن

عینک ذره بینی بسیار قوی

حاج خانم-عنوان احترام آمیز برای زنان مسلمان سالمند

آبِ سیاه(نیمه کوری)

آتش کردن (گشودن)(شلیک کردن)

روی چوب کردن کسی-کسی را برای کاری تحریک کردن

رگ خواب کسی را به دست آوردن-نقطه ضعف کسی را پیدا کردن-کسی را تابع خود کردن

از جلوی کسی در آمدن(در برابر کسی مقاومت کردن)

خروس قندی-آب نباتی به شکل خروس

بجایی رسیدن-به مقصود رسیدن-مقام یافتن

بید خورده-کهنه و فرسوده
خود را به ناخوشی زدن-تمارض کردن

تند-بسیار تلخ و تیز-سخت و شدید-پر رنگ

خوشا به حال ماهی-خیلی تشنه ام

خرده بُرده-مشکل-اختلاف

بالاخانه را اجاره دادن-تهی مغز بودن-افکار ابلهانه داشتن
 

چشم باباقوری-نابینا-کور

حسرت به دلی-آرزومندی شدید

روی چوب کردن کسی-کسی را برای کاری تحریک کردن

 

از منبر پایین آمدن(از پرچانگی دست برداشتن، سخن را به پایان آوردن)

زوراب زدن-برای استفراغ زور زدن ولی چیزی بالا نیاوردن

روده درازی-پرحرفی-وراجی

چشم را درویش کردن-جلوی نگاه خود را گرفتن-نگاه نکردن
جارچی-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود-دهن لق

 

زبان درازی کردن-با گستاخی و بی ادبی خارج از حد خود سخن گفتن

تلنگ در رفتن-باد صدادار در کردن-کنایه از ضعیف و ناتوان شدن

چارقد-روسری زنانه

دوا خوری-عرق خوری-مجلس صرف مشروبات الکلی

تعارف شاه عبدالعظیمی-تعارف زبانی و غیرجدی

چوب زدن-با چوب تنبیه کردن

تک روی-عمل بدون توجه به جمع

اسپند روی آتش بودن-سخت نگران و دلواپس بودن-آرام و قرار نداشتن

آفتاب چریدن-بی‌کار بودن-چیزی برای خوردن نداشتن
دل پیچه-دل درد-فشار آمدن به معده و روده بر اثر بیماری های گوارشی

پایین دست-طرف پایین

حکم حکم نادر و مرگ مفاجا-حکم صد در صد لازم الاجرا

رنگ و وارنگ-رنگارنگ-به رنگ های گوناگون-از همه نوع

چله-چاق-چرب و چیلی

دهن کجی کردن-ادا و شکلک در آوردن برای مسخره کردن-بی اعتنایی کردن

تو آستین بودن-حاضر و آماده بودن-آماده داشتن

آن‌ها را خانم زاییده، ماها را کلفت؟-چرا آن‌ها را بر ما ترجیح می‌دهند؟ چرا به ما اجحاف می‌کنند؟

زیر دماغ کسی سبز شدن-ناگهان در برابر کسی حاضر شدن

دانگی-انجام کاری با پرداخت سهم خود از هزینه ی آن

پر و پا قرص-دارای اعتقاد محکم-استوار

جوان مرگ شدن-در جوانی مردن

جن زده-دیوانه
 

اُریب-کجکی-یک بر-یک ور

 

دو شاخ-دارای دو شقه

راپرت-گزارش-خبر

دماغ را بالا کشیدن-اظهار نارضایتی کردن

بد قدم-نامبارک-بد شگون

خرجی-پول لازم برای گذران روز

دوری-ظرف غذاخوری پهن

حقه به کار زدن-نگا. حقه به کار بردن

آب از آب تکان نخوردن(رخ ندادن جنجال و هیاهو، آرام ماندن اوضاع)

از کسی کشیدن-از کسی رنج کشیدن

پای کسی جایی بند نبودن-هیچ اعتباری نداشتن

باز شدن نیش کسی-تبسم کردن از روی خوشحالی و خوشوقتی

جز و ولز-نگا. جز و وز

رفته رفته-کم کم-خرد خرد-یواش یواش
از جیب خوردن-در آمد نداشتن-از بس‌انداز خرج کردن
جاجا-آوازی که با آن مرغ را به لانه اش می رانند

به دست و پا افتادن-به تلاش و تقلای زیاد افتادن

در باغ سبز نشان دادن-وعده های فریبنده دادن-امید واهی برای کسی ایجاد کردن

از شیر مرغ تا جان آمیزاد(از سیر تا پیاز)

توان هماوردی با کسی را داشتن

زد و بندچی-توطئه گر-ساخت و پاخت کننده

رگ بسمل کسی خاریدن-در معرض خطر و مرگ قرار گرفتن

جور در آمدن-نگا. جور آمدن
برآمده-بزرگ شده-ورم کرده

خصوصی-مقابل عمومی

دست آویز-بهانه-مستمسک-عذر
خاطر جمع بودن-مطمئن بودن-یقین داشتن
به گرد کسی نرسیدن-بسیار عقب بودن از کسی-فاصله ی بسیار با کسی داشتن

جنگ زرگری-دعوای دروغین-جنگ مصلحتی

از دل و دماغ افتادن(شور و نشاط خود را از دست دادن، بی‌حوصله شدن)
آب پاکی روی دست کسی ریختن-کسی را کاملن ناامید کردن

 

الانه-همین حالا-هم اکنون

رودل کردن-به سنگینی معده دچار شدن
ددری-کسی که همیشه می خواهد بیرون برود-زن بدکاره

زر ورق-کاغذ نازک و شفاف و زنگی

دود چیزی تو چشم کسی رفتن-سودش به کسی و زیانش به دیگری زسیدن

خر و پف-نگا. خرناس

 
آب را گل آلود کردن-برای سود خود کارها را به هم زدن
دُم عَلم کردن-اظهار وجود کردن-حالت تعرض به خود گرفتن

بکُش-تا سر حد مرگ-بیش از حد توانایی

حُجره-دفتر کار در بازار و تیمچه

 

اُرُسی-کفش
پا سوخته ی کسی شدن-عاشق کسی شدن-زیان بردن به علت دوستی با کسی

دزد سر گردنه-کاسب نادرست و گران فروش

دست به سر کردن کسی-کسی را به بهانه ای برای انجام کاری بیرون فرستادن-کسی را رد کردن

چراغ-پولی که معرکه گیران درخواست می کنند

بیلاخ نشان دادن-حرف طرف را باور نکردن-شیشکی بستن

آب تاختن-پیشاب کردن

آسمان‌جل(ندار، بی‌چیز، کسی که رواندازش آسمان است)

چاق سلامتی کردن-احوال پرسی کردن

از خر افتادن(نابود شدن، مردن)

دهان گیره-غذای اندکی که میان دو غذای اصلی می خورند

رنگ دادن و رنگ گرفتن-رنگ به رنگ شدن

خیر ندیده-نفرینی است به معنی امیدوارم خیر نبیند

دانه دانه شدن-دانه ها از یکدیگر جدا شدن

چرخ خوردن-به دور خود چرخیدن

 

پنجول زدن-با ناخن های دست روی تن کسی را خراش دادن

جرات کردن-گستاخی کردن-دلیری کردن

دستمال ابریشمی-چاپلوسی-تملق

از دست کسی در رفتن(کاری را بی‌اختیار و ناخواسته انجام دادن)

بگیر بگیر-بازداشت افراد بسیار-توقیف گروهی

دزدیده-دزدکی
زپرتو-ضعیف-بی دوام

 

آفتاب روی پشت بام جمع کردن-کاملا تنگدست بودن

به هدر رفتن-تلف شدن-تباه شدن- از دست رفتن

از آب و گل در آمدن(مراحل اولیه‌ی شکل‌پذیری را پشت سر گذاشتن، بزرگ شدن کودک)

از کیسه‌ی خلیفه بخشیدن(از دارایی دیگران بخشیدن)

ساییدن دندان ها به یکدیگر به هنگام خشم یا در خواب

اوت کردن(بیرون انداختن، بیرون کردن)

جناغ-استخوان جلو سینه ی مرغ

زیر ِ گوش-سخت نزدیک-دم دست

بلا گردان کسی شدن-به جان خریدن بلای کسی

اشکنک سرشکنک داشتن-با خطر همراه بودن

پا به سال گذاشتن-بزرگ شدن

چاخان بازی-حقه بازی-چرب زبانی-دروغ بافی

جرواجر کردن-پاره پاره کردن

 

در آوردن تقلید-ادای کسی را در آوردن-مسخره کردن

ُک-ت منقار مرغ-تیزی سر چیزی

تیار کردن-آماده کردن
رک و راست-صاف و پوست کنده-صریح

انگشت در سوراخ مار کردن(دانسته خود را هلاک کردن)
از آب روغن گرفتن(از هر اتفاقی بهره برداشتن)

 
آتشِ بسته(طلا)

 
بوگندو-آدم کثیف و بد بو
درگذشتن-صرف نظر کردن-مردن
جشنواره-جشن فزهنگی-فستیوال

چله بُری کردن-رفت و آمد بسیار کردن

خوش برش-جامه ای که اندازه و برازنده ی قامت دوخته شده است
به رخ کشیدن-به چشم آوردن-یادآوری کردن

رشته فرنگی-ماکارونی

از سر کسی افتادن-عادتی را ترک کردن

تنگ شدن خلق-عصبی شدن-بی حوصله شدن-خشمگین شدن

زیر سر گذاشتن-زیر سر داشتن

دوا به خورد کسی دادن-مسموم کردن-به زور به کسی دارو یا مشروب خوراندن

بازتاب-واکنش-برگشت نور-صدا یا حرارت
خداپسندانه-مورد پسند خدا

زننده-زشت-نامطبوع-نفرت انگیز

زنده دل-آدم با شور و حرارت-پرنشاط
 

پس گوش انداختن-مسامحه کردن-به تاخیر انداختن

بچه ی سر راهی-بچه ای که او را سر راه گذاشته اند تا برده شود

زر زدن-دری وری گفتن-گریه کردن

زیر بال کسی را گرفتن-به کسی کمک کردن

آب آتش زده(اشک)

 

زبان درازی کردن-با گستاخی و بی ادبی خارج از حد خود سخن گفتن

زار زار-گریه ی شدید
آب آتش مزاج(می سرخ)
پیشواز رفتن-به دیدار کسی شتافتن-پیش از آغاز ماه رمضان روزه گرفتن

زیاده روی کردن-اسراف کردن-افراط کردن

تخم طلا گذاشتن-کنایه از چیز گران بها آوردن-کار بسیار مهمی انجام دادن

رتوش-دستکاری و آرایش عکس
آدم‌قحطی(کمیابی آدم های کارآمد)

پاچه ی کسی را گرفتن-بی جهت و بی مقدمه برکسی آشفتن

دلگرم-علاقه مند-مشتاق
بی بخار-بی خاصیت-بی عرضه-ناتوان

چیلک دان کسی را تکاندن-کسی را وادار با افشای رازش کردن

دستگیره-وسیله ی باز و بسته کردن در و پنجره-کهنه ای در آشپزخانه برای برداشتن دیگ از روی اجاق

دود چراغ-کشیدن شیره

حُجره-دفتر کار در بازار و تیمچه

چاک خوردن-شکافته شدن-پاره شدن

آمادگی و شوق بسیار برای کاری داشتن

 

دل-معده

از پاشنه در آوردن-به هر گوشه و کنار سر کشیدن

اشک تمساح(گریه ی دروغین)

خیر باشد-پس از شنیدن خواب کسی به فال نیک به او می گویند
خود را به ناخوشی زدن-تمارض کردن

چوب دو سر طلا-منفور از هر دو طرف-از این جا مانده و از آن جا رانده

روی حرف کسی حرف نزدن-با حرف کسی مخالفت نکردن

دلخور کردن-مایه ی گله مندی و نارضایتی کسی را فراهم کردن

انداختن توی هچل(دچار دردسر و ناراحتی کردن)

چاییدن-سرما خوردن-زکام کردن

خرچه-در مقام توهین به بچه می گویند

پَرت-بی معنی-مزخرف-دور افتاده-خلوت

تخم مرغ عسلی-تخم مرغی که در آب گرم نیم پز شده است

چغل خور-سخن چین

پشه کسی را لگد زدن-با دردی اندک بنای گله و زاری گذاشتن

جغور بغور-جگر و دل و قلوه ی گاو یا گوسفند که خرد کرده و با پیاز در روغن سرخ کنند

دست خالی برگرداندن-نا امید کردن-پاسخ رد دادن

زبیل-آشغال-زباله
جِر گرفتن کسی را-اوقات کسی تلخ شدن

 

چین-یک بار درو-بک بار چیدن