کاملترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری ایرانی قسمت 338

اشهد را گفتن(برای مرگ آماده شدن)

خیس کردن-ادرار کردن به خود
پلیتیک زدن-سیاست به کار بردن

حلق آویز-به دار کشیده
رشته ی کلام به دست گرفتن-آغاز به سخن کردن-سخن را دنبال کردن

از این گوش گرفتن و از آن گوش در کردن-ظاهرن به حرفی گوش دادن ولی به آن عمل نکردن
خورند-لایق-درخور-به اندازه ی-طرفیت

زیر پا کردن-پیمودن-همه جا را گشتن
جی جی باجی-صمیمیت بسیار زیاد ولی غیر واقعی

الدرم بلدرم کردن(بد و بیراه گفتن، ناسزا گفتن)

حقه به کار زدن-نگا. حقه به کار بردن
خرید و فروش کردن-بازرگانی کردن-سوداگری کردن

دوا به خورد کسی دادن-مسموم کردن-به زور به کسی دارو یا مشروب خوراندن

تو هفت آسمان یک ستاره نداشتن-در نهایت فقر و تنگدستی بودن

زده-صدمه دیده-سوراخ شده-خراب

جان کلام-اصل مطلب

در به در شدن-آواره شدن-بی خانمان شدن-جا و منزل مناسبی نداشتن

جوش آوردن-نگا. جوش آمدن

تقه زدن-کوبیدن چیزی با ضربات پیاپی چکش و مانند آن

تشریک مساعی-با کسی همکاری کردن
بغل گرفتن-در آغوش گرفتن
خم به ابرو نیاوردن-رنجی را تحمل کردن
دود از کله ی کسی برخاستن-سخت شگفت زده شدن-حیرت بسیار کردن

رمبیدن-خراب شدن-فرو ریختن

عینک ذره بینی بسیار قوی
چه غلط ها !-چه فضولی ها !

آفتابگیر(جایی که آفتاب بر آن بتابد، سایبان، چتر آفتابی)

 
دهان کسی چاک و بست نداشتن-ناتوان بودن در رازداری

حرف از دهن کسی قاپیدن-سخن کسی را به نام خود قلمداد کردن

برخورد کردن-تصادف کردن-دیدارکردن

دو به هم زنی-دو به هم اندازی

خاک بر سر-توسری خورده-داغ دیده-بدبخت

دستشویی-توالت-مستراح

تخم دو زرده-چیز بسیار عزیز و گرامی

خلاص-تمام شد-مُرد
دست به فرار کسی خوب بودن-در گریختن استاد بودن
پابند شدن-دلبستگی پیدا کردن-به چیزی یا کسی گرفتار شدن
چوبه ی دار-تیری که محکوم به مرگ را از آن می آویزند

به عرب و عجمی بند نبودن-هیچ پشت و پناهی نداشتن

دست کشیدن از کار-کار را تعطیل کردن
چین دادن-تابدار و شکن دار کردن

خوش خور-کسی که همیشه غذای خوب بخورد

دست کسی را توی حنا گذاشتن-کاری را به کسی تحمیل کردن
اگر بمیری هم(به‌هیچوجه، هرگز)

آلا گارسون(اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران)

چوب بندی-داربست

حالا نه و کی-از دست ندادن فرصت-غنیمت شمردن فرصت
بی خیال بودن-اهمیت ندادن-نگران نبودن

چاییده-سرما خورده-زکام گرفته
از بر گفتن یا نوشتن-متنی به اتکاء حافظه

دل کسی تو ریختن-دچار دلهره ی ناگهانی شدن-وحشت کردن

با پنبه سر بریدن-با نرمی و تدبیر آزار و آسیب رساندن

راست روده شدن-اسهال گرفتن

آینه‌ی هفت‌جوش-خورشید

از دست دادن-گم کردن

چاخان گفتن-دروغ و گرافه گفتن

پَر جبرئیل-چیز کمیاب و نادر-پول

بد معامله-آن که در معامله ناراستی کند

 

روی باد هوا بودن-سست و بی پایه بودن

 
روی پای خود ایستادن-به خود متکی بودن-به دیگران نیاز نداشتن

خاربست-دیوارمانندی از خار و خاشاک بر گرد چیزی

جدا جدا-یکی یکی-جداگانه

زیر دل کسی زدن-فدر ندانستن-بی اعتنا بودن
ابوطیاره-اتوموبیل کهنه و فرسوده
برهوت-غیر مسکونی-خشک و بی انتها

زاق-چشم زاغ چشم

جالباسی-کمد لباس-جا رختی

 

 
خام سوخته-از درون ناپخته-از بیرون برشته
زه کشیدن-سخت شدن زخم-کشیدن عضله ها

چشم بلبلی-دارای چشم گرد-نوعی لوبیا

جز زدن-ناله و زاری کردن

به تنگ آمدن-به ستوه آمدن-خسته شدن

تق تق کردن-آواز برخورد پیاپی دو چیز به یکدیگر

دلو حاجی میرزا آقاسی-آدم بی قرار و پر تحرک

از لجِ-از سر لجاجت-از روی خشم

بالا غیرتا-از راه جوانمردی و گذشت

دست و پا توی هم رفتن-بی پول شدن-گرفتاری مالی پیدا کردن

تاشو-آن چه روی هم تا و جمع شود

خاله رورو-زنی که به علت چاقی یا آبستنی به زحمت راه می رود

داشم-اصطلاح داش مشدی ها به معنی برادرم

جست زدن-پریدن-خیز برداشتن

آسیاب‌گردان(کسی که به‌خوبی از عهده‌ی کارها بر می‌آید)
دلسرد-ناامید-مایوس

خجالت دادن-کسی را شرمسار کردن

دو لا پهنا-پارچه ای که عرض آن دو برابر عرض پارچه های معمولی است

تو نخ کسی یا چیزی بودن یا رفتن-کسی یا چیزی را پاییدن و زیر نظر داشتن
خشکه پز-نانوایی که نان هایی از قبیل نان روغنی-قندی-شیرمال-پنجه ای و مانند آن ها می پزد
ادا در آوردن(مسخرگی کردن، تظاهر کردن، تقلید کردن)

اردک‌پرانی(از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن)

برخورد کردن به رگ غیرت کسی-ناگوار آمدن حرفی یا کاری-گران آمدن-احساس اهانت کردن

آدم سر به راه-شخص خوب و نجیب-کسی که مزاحم دیگران نیست

حاجی-به زیارت مکه رفته-نوعی خطاب عام

حلال زاده-پاک و نجیب

 

دماغ تیز داشتن-شامه تیز داشتن

خط-راه-مسیر-مشی و مرام-مسلک-کنایه از نامه

تنوره زدن-چرخ زدن و گرد شدن
چله-چاق-چرب و چیلی

آواز دادن-خواستن
دلخوری-گله-شکایت-اوقات تلخی

به تنگ آمدن-به ستوه آمدن-خسته شدن
جور کسی را کشیدن-کاری را به جای کسی برای او کردن

آرتیست‌بازی(انجام کارهای غیرعادی)

تیک تیک لرزی-دن به شدت لرزیدن

ته چک-بن چک-بنجاق-بخشی از دسته چک که پس از جداکردن چک باقی می ماند

از سفیدی ماست تا سیاهی زغال(همه و همه چیز)

رفع و رجوع کردن-حل کردن-فیصله دادن

دخالت کردن-در آمدن در کاری

 

آب بردار-دوپهلو-کنایه‌آمیز

دل گرفتگی-غم-غمگین بودن

 
چرکمرده-نگا. چرکمُرد

چار چشم-کسی مه عینک می زند

زر زر-صدای گوش خراش و یکنواخت-آواز گریه ی نامطبوع بچه

خوش شانس-خوش اقبال-خوش طالع

 

بی چک و چانه-بی گفت و شنود-بی کم و کاست

خواب و خوراک-خورد و خواب

 
بلبشو-هرج و مرج-شلوغی

دیمی حرف زدن-سخن گفتن بدون اندیشیدن-حرف بی هوده و مفت زدن

دوز و کلک-توطئه-مقدمات طرح کاری نامشروع

آب-عزت و رونق-طراوت و تازگی-روح-شراب خالص

دمر خوابیدن-روی سینه و شکم خوابیدن

آینه‌ی هفت‌جوش-خورشید

 

خرت به چند-کی از تو پرسید؟ به حساب آوردن-اعتنا کردن

 

ریسه شدن-پشت سر هم قرار گرفتن-به دنبال هم به جایی رفتن

البرز-بلندقامت-دلیر

 

د ِهه !-کلمه ای برای پرسش به معنی چرا چنین می کنی؟ چرا چنین می گویی؟ یا برای بیان اعتراض به کاری

برگ برنده-ورقی که با آن بتوان بازی را برد-وسیله ی اثر بخش

 

چروک افتادن-چین افتادن-ناصاف شدن

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن(کار را به نااهل سپردن)

ژست آمدن-برای افاده حالت به اندام و چهره دادن
خانه ی خاله-جای راحت و خودمانی-ملک شخصی

خدابیامرزی-درخواست بخشش

الابختکی(اتفاقی، تصادفی)

خیمه شب بازی-نمایش عروسکی-حیله و تزویر

زبان گرفتن-کسی را با زبان خوش آرام کردن

بیخ گیس ماندن- بیخ ریش ماندن

آفتاب‌رو-جایی که آفتاب بر آن بتابد

دَمکنی-پارچه ای کلفت که برای جلوگیری از بیرون رفت بخار و دم کشیدن برنج یا چای بر روی دیگ یا قوری می گذارند

زر ورق-کاغذ نازک و شفاف و زنگی

 

جوکی-مرتاض هندی-آدم لاغر و مردنی-آدم معتاد و مریض

روی کسی نشدن-خجالت کشیدن

از راه نامشروع ) به پول و ثروت رسیدن

خاک عالم-تکیه کلامی برای اظهار تعجب و شرمندگی و ناراحتی
چهارتا شدن چشم کسی-سخت تعجب کردن کسی-خیره ماندن از تعجب

اما(اشکال‌تراشی، ایجاد شبهه)

به دل چسبیدن-مطبوع و گوارا بودن

 

 

خانه آباد-عبارتی برای تحسین است

 

 

 
از خدا خواستن(در برابر پیشنهاد یا کاری قرار گرفتن که خود شخص در آرزویش بوده است)

پر پر کردن گل-کندن و پراکندن برگ های گل

داغ دیدن-شاهد مرگ عزیزی شدن

به خاطر داشتن-به یاد داشتن-از بر بودن

چغل خور-سخن چین

جل و پلاس-اثاثیه ی ناچیز و کم بها

جان کُرد کردن-سخت گیری کردن-مقاومت کردن

اُق زدن-بالا آوردن

دهنه سرخود-بی بند و بار

از ریش برداشتن، روی سبیل گذاشتن(کار غیرمنطقی و بی‌نتیجه کردن)

پاردم ساییده-کهنه کار-ناقلا

به کیشی آمدن و به خیشی رفتن-بی اعتبار و بی ثبات بودن

چشته خور-کسی که پس از یک بار کمک گرفتن همیشه توقع کمک دارد

پشتی کردن-حمایت کردن-یاری کردن

چاشت یک بنگی-خوردنی کم با پول اندک

خر گردن-گردن کلفت-بی عار

خلاص-تمام شد-مُرد
رنگ و وارنگ-رنگارنگ-به رنگ های گوناگون-از همه نوع

اَل اَمان(زینهار، پناه بر خدا)

روان کردن-از بر کردن

 

زیر پای کسی را خالی کردن-زیر پای کسی را جارو کردن

حرص و جوش-عصبانیت

تیغی-چیزی که با کلاه برداری از کسی گرفته باشند
از دل و دماغ افتادن(شور و نشاط خود را از دست دادن، بی‌حوصله شدن)

از نفس افتادن-بسیار خسته و مانده شدن

ابرو زدن-رضا دادن-اشاره کردن

 

 
جمع و جور-منظم و مرتب

پاردم ساییده-کهنه کار-ناقلا

در کردن-شلیک کردن-خالی کردن

دُم دار-پر رو-وقیح-دریده

بر ِ آفتاب-رو به آفتاب-آفتاب رو

خون کسی را حلال کردن-کسی را کشتن

پس زدن-کنار زدن-دور کردن-نپذیرفتن-رد کردن

خوش و بش-خوش آمد گویی و احوال پرسی-چاق سلامتی کردن

 

تنوری-پخته شده در تنور

بند را آب دادن-فرصتی را از دست دادن-خود را لو دادن-رسوایی به بار آوردن

خارشک-مردم آزار-سادیست

چوب به مرده زدن-از پا افتاده ای را آزار دادن-موضوع کهنه ای را تازه کردن

دربند چیزی بودن-در خیال چیزی بودن

پَلِه-پول

وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان)
اشک تمساح-گریه ی دروغین

اتوکشیده-با سر و وضعی شسته‌ورفته و مرتب

زار زار-گریه ی شدید

به حرف آوردن کسی-کسی را به سخن گفتن واداشتن

پاکاری-شغل پاکار

رژیم داشتن-برابر دستور پزشک غذا خوردن-برخی غذاها را نخوردن

 

زبان آدم سر کسی نشدن-به حرف منطقی تن ندادن و آن را نپذیرفتن

بیسار-فلان

آواز دادن-خواستن

چوبه ی دار-تیری که محکوم به مرگ را از آن می آویزند

تردستی-مهارت-شعبده بازی

خفتی-نوعی گردن بند از جواهرات-شلواری مانند چاقچور ولی بدون جوراب

بی برو برگرد-بدون تردید-بی چون و چرا

الانه-همین حالا-هم اکنون

رد پا-جای پا-اثر
خر کسی را نعل کردن-رشوه دادن-سبیل کسی را چرب کردن-راضی کردن

چَخ چَخ-عیش و عشرت

چپو شدن-غارت شدن
برداشتن کلاه کسی-کسی را گول زدن-فریب دادن

حسرت به دل-آن که دیری است آرزوی چیزی را دارد

 

دلِی دلِی-حاشا-انکار

 

دومندش-دوم از آن

دو دو کردن-دویدن

از آب کره گرفتن-از آب روغن گرفتن

در جای خود خشک شدن-مات و مبهوت ماندن
دروازه بان-محافظ دروازه در فوتبال-گلز

خل و ول-دیوانه-ساده لوح

تشنه ی چیزی بودن-یه چیزی سخت اشتیاق داشتن

پاتال-سالخورده-پیر

خیار چنبر-نوعی خیار

خایه مالی کردن-چاپلوسی کردن-نگا. دستمال ابریشمی داشتن

تو نگو من بگو-مشاجره-بحث

جیغ-فریاد-صدای نازک و بلند

خیک باد-باد کرده-شکم آورده-آبستن

پا در هوا بودن-نامعلوم بودن تکلیف

با نگاه کسی را خوردن-با چشم خریدار یا شهوانی به کسی نگریستن

چنبره زدن-حلقه زدن

خواهر و مادر-عرض و ناموس-خانواده

داشتن-مشغول بودن

زنیکه-زنکه
رسیدن-مواظبت کردن-مورد لطف قرار دادن

انگشت عسلی به‌دیوار کشیدن(هنگامه بر پا کردن، مردم را متوجه‌ی جایی کردن)

از بن دندان-از ته دل-با میل و رغبت
آب‌کور(کسی که سودش به دیگران نمی رسد)
دسته چاقو نشستن-نشستن روی دو پا و بغل کردن دو رانو-چمباتمه نشستن

از پارو بالا رفتن پول-ثروت بسیار داشتن

جای کسی را خالی کردن-در جایی از کسی یاد کردن و آرزو کردن که کاش می بود

چانه گیر-کسی که خمیر را چانه می کند

بامبول در آوردن-حقه و کلک زدن
ترق و تروق-سر و صدای به هم خوردن دو یا چند چیز

دلپخت-پختن مغر چیزی

آسمان با زمین دوختن-داشتن کمال مهارت در تیراندازی

تفنگ کشیدن روی کسی-با تفنگ به سوی کسی نشانه گرفتن

خشکه بار-نگا. خشکبار

زلف گذاشتن-موی خود را بلند کردن

بلا گردان-چیزی یا کسی که جلوی آسیب و زیان را می گیرد

آمدکار(شگون، فال نیک، خجستگی)

تامین آتیه-پیش بینی و اندوخته برای زندگی آینده

 

بغداد کسی را آباد کردن-شکم گرسنه ی کسی را سیر کردن

حواله ی روی یخ-نگا. حواله ی سر خرمن

جرات کردن-گستاخی کردن-دلیری کردن

پا برهنه وسط حرف کسی دویدن-کسی را قطع کردن- آفتابه برداشتن

بساز و بفروش-ساختن خانه ی بدون استحکام به قصد فروش

حرام خور-کسی که پای بند به حلال و حرام شرعی نیست-کم فروش-ربا خوار
دهن کجی-ادا و شکلک به قصد مسخره کردن-بی اعتنایی
چاق و چله-سر حال-سر دماع-فربه-سالم و شاداب

پنبه توی گوش کردن-غفلت داشتن-هوشیار نبودن

پشت پا-فنی از کشتی برای انداختن حریف

جفنگ گفتن-یاوه گفتن-هرزه درایی

حاشا و کلا-هرگز-ابدن-به هیچ وجه
در آمدن از آب-نتیجه دادن-تربیت شدن-روشن شدن حقیقت

آلت فعل(وسیله‌ی انجام کار)

تک و تو-توان و قدرت-شتاب

از کسی رودست خوردن-از کسی فریب خوردن

چاره ساز-خداوند

تپلی-گرد و چاق

آرتیست‌بازی-انجام کارهای غیرعادی
ریخت و پاش-اسراف-گشاده دستی-افراط در مصرف

زیر تشکی-رشوه

اُزگل(بی‌سروپا، کم شعور و بی‌شخصیت)
تاب خوردن-بازی کردن با تاب-پیچ و خم برداشتن

انگشت به دندان گزیدن(متحیر شدن، حسرت خوردن)

پل زدن-در کار کسی مانع ایجاد کردن-رابطه ی دو کس را به هم زدن-روز میان دو تعطیل را تعطیل کردن

به کسی نگفتن که بالای چشمت ابروست-به کسی که ساده ترین مطلب را نمی پذیرد یا تحمل نمی کند و زود رنج یا زود خشم است نمی توان چیزی گفت

خیز برداشتن-جستن-آماده ی حمله شدن

اهل و نا اهل(کس و ناکس، نجیب و نانجیب)
از کیسه خوردن-از جیب خوردن

از کف دست مو برآمدن(روی دادن پیشامدی غیرممکن)

از یک قماش بودن(سر و ته یک کرباس بودن)

 

البرز-بلندقامت-دلیر

از پارو بالا رفتن پول(ثروت بسیار داشتن)

بوی الرحمان کسی بلند شدن-نزدیک به مرگ شدن-مردن

دست بلند کردن-بالا بردن دست به نشانه ی آمادگی پاسخ گویی-اعلام رای و نظر

دو دستی-با هر دو دست

اخلاق سگی(تندخویی بیش از اندازه، ناسازگاری با همه)
ته چیزی را بالا آوردن-تا آخر خوردن-تمام کردن

بیرق کسی نخوابیدن-همواره کامروا بودن-پایدار بودن دولت و شکوه

پَهن آباد-پول بسیار ناچیز و کم ارزش

ازخودراضی-متکبر-خود پسند

جنجال آفریدن-زمینه ای برای هیاهو و آشوب به وجود آوردن

چوبه ی دار-تیری که محکوم به مرگ را از آن می آویزند

چسی مالیات داره-به کسی می گویند که قمپز در می کند

آفتاب گز کردن-ولگردی کردن

زه کشیدن-سخت شدن زخم-کشیدن عضله ها

زُل زدن-خیره نگاه کردن

بالا انداختن-نوشیدن مشروبات الکلی

اخ و پیف کردن(اظهار ناراحتی کردن از بوی بد، منظره‌ی بد یا غذای بد)

چس دماغ-پر افاده-پر ادعا

 

 

زیر آرنجی-بالشی که هنگام دراز کشیدن زیر دست و آرنج می گذارند
 

دادار دودور-عِرض و ناموس زن-آلت تناسلی مرد-هارت و پورت

پس مانده-ته مانده-به کنایه به زن طلاق گرفته گفته اند

چو انداختن-شایعه پراکندن

زمین خوار-کسی که زنمین های بی مالک را تصاحب کند و به دیگران بفروشد

خر کسی از کرگی دم نداشتن-از حق خود گذشتن-از حرف خود برگشتن

خرس گنده-برای تحقیر به کسانی که اداهای خارج از سن خود در می آورند گفته می شود

چروکیده-چین دار شده-ناصاف

پاورچین-آرام و بی صدا راه رفتن

ته تغاری-آخرین فرزند خانواده

 

تمدن داشتن-دارای تربیت بودن

بد شگون-شوم-بد اختر-بد یمن

 

جیش-ادرار در زبان کودکان

اخم و تخم(ترش‌رویی، کج‌خلقی)

چای کاری-کشت و زرع چای

 

چراغ پا شدن-بر روی دو پا ایستادن اسب

رجز خوانی-لاف زنی-دعوی

پشکل داخل مویز-بی سر و پایی در میان اشخاص دارای عنوان

از صدقۀ سرِ(از عنایت و لطفِ)

دهان گیره-غذای اندکی که میان دو غذای اصلی می خورند

جا آمدن حواس-به هوش آمدن

از بر بودن(مطلبی را در حافظه داشتن)

پوست کسی را پر از کاه کردن-به طرز فجیعی کشتن

دل پُر داشتن-کینه و دلخوری دیرینه داشتن

دیم کار-کشاورزی که کشت خود را دیم زراعت می کند

چادر سر کردن-چادر پوشیدن

خام شدن-فریب خوردن-اغفال شدن

تن نما-نازک و نشان دهنده ی تن

پایین ریختن دل-به شدت ترسیدن-زهره ترک شدن

جیب کَن-کسی که کارش اخاذی و تلکه است-کسی که دیگران را می دوشد

 

در و تخته-دو دوست خوب-زن و شوهر جور

خانه خرابی-بدبختی-زیان بسیار
بشکن زدن ی-برآوردن صدای انگشتان به هنگام شاد

پا به ماه-آبستنی که در ماه آخر خود است