طی دوره ۹۱-۱۳۸۵
مأخذ: گزارش عملکرد بانک های کشور-بانک مرکزی ج.ا.ا .
نمودار ۳-۱: مقایسه دارایی بانک ها طی دوره ۹۱-۱۳۸۵
۳-۴-مقایسه مطالبات معوق بانک ها به تفکیک نوع کاربری و مالکیت طی دوره ۹۱-۱۳۸۵
آن دسته از مطالبات بانک ها که سررسید آنها فرا رسیده اما در موعد مقرر توسط مشتریان پرداخت نشدهاند به حساب مطالبات سررسید گذشته انتقال یافته و در صورت عدم تسویه در مهلت تعیین شده به حساب مطالبات معوق انتقال مىیابد. اغلب این مطالبات با پیگیرىهاى حقوقى و طى مراحل مختلف وصول میشوند. اما دستهاى از این مطالبات در نهایت سوخت مىشود. عملاً ایجاد چنین مطالباتى سبب خروج موقت یا دایمى قسمتى از منابع بانک از چرخه عملیاتى شده و بانک را با مشکلات فراوانى روبهرو مىکند. از جمله مشکلاتى که بانکها در پى معوق شدن مطالبات با آن روبهرو مىشوند به این شرح است: افزایش هزینهها، بلوکه شدن قسمتى از منابع بانک، کاهش دفعات گردش مطالبات و افزایش دوره وصول مطالبات، عدم امکان برنامهریزى دقیق و موثر، افزایش ریسک اعتبارى، کاهش توانایى پاسخگویى(ارائه خدمات) به مشتریان، ایجاد اختلال در گردش وجوه نقد، اتلاف وقت و منابع بانک و در نهایت کاهش رتبه بانک در رتبهبندىهاى داخلى و بینالمللى.
همانطور که در جدول(۳-۲) ملاحظه می گردد، مطالبات معوق کل سیستم بانکی از ۱۳۸,۱۹۵میلیارد ریال در سال ۱۳۸۵ به ۶۹۴,۸۲۲میلیارد ریال در سال ۱۳۹۱ ارتقا یافته است که بطور متوسط سالانه ۳۰ درصد رشد داشته است که شدت رشد آن نسبت به میزان ارتقای دارایی کل سیستم بانکی(۲۱درصد) بیشتر است. شایان ذکر است، بانگاهی به اطلاعات آماری بانک های فعال در سیستم بانکی در می یابیم که مطالبات معوق بانک های تجاری با متوسط نرخ رشد سالانه ۱۳٫۶ درصد رشد یافته است و مطالبات معوق بانک های غیردولتی و موسسات اعتباری متوسط نرخ رشد سالانه ۷۷٫۴ درصد ارتقا یافته است که شدت رشد مطالبات معوق این بانک ها نسبت به میزان ارتقای دارایی آنها بیشتر است که یکی از نشانه های نامناسب بودن کارای نظام بانکی کشور است. درنهایت باتوجه به نمودار(۳-۲) باید اشاره داشت که مطالبات معوق کل سیستم بانکی با مشتقات آن(بانک های تجاری، بانک های تخصصی و بانک های غیردولتی و موسسات اعتباری) با آهنگ نسبتا تندی طی دوره ۹۱-۱۳۸۵ ارتقا یافته است.
جدول ۳-۲: مقایسه مطالبات معوق بانک ها طی دوره ۹۱-۱۳۸۵ «برحسب میلیارد ریال»
سال | کل سیستم بانکی | بانک های تجاری | بانک های تخصصی | بانک های غیردولتی و موسسات اعتباری |
۱۳۸۵ | ۱۳۸,۱۹۵ | ۸۹,۲۱۳ | ۳۵,۶۴۵ | ۱۳,۳۳۷ |
۱۳۸۶ | ۲۲۵,۹۱۸ | ۱۵۰,۰۳۹ | ۴۲,۶۲۷ | ۳۳,۲۵۱ |
۱۳۸۷ | ۳۸۴,۹۳۷ |